Een eenvoudig scenario: In de trappenhuizen van een groot wooncomplex vervangt het gebouwenbeheer gloeilampen door LED-retrofitlampen. Een specialist meet en controleert de voorgeschreven lichtsterkte. De besparingsmogelijkheden zijn veelbelovend: naast het lagere energieverbruik moet ook de lange gebruiksduur de onderhoudskosten verlagen. Maar plotseling vallen de trappenhuis-tijdschakelaars uit. Uit onderzoek blijkt dat de contacten verbrand of samengesmolten zijn: de apparaten werden blijkbaar overbelast, hoewel het nominale vermogen van de installatie aanzienlijk werd verminderd.
Zware arbeid voor de contacten:
capacitieve inschakellasten.
Hoe kan een LED-lamp met minder watt nominaal vermogen een schakelcontact onherstelbaar beschadigd, die voor een veelvoud daarvan is ontworpen? Voor het antwoord moet men inschakelstromen nader bekijken: bij gloeilampen veroorzaakt de koude spiraal typische inschakelstromen van het tienvoudige van de betreffende nominale stroom. Bij LED-lampen en energiespaarlampen met hun capacitieve kenmerken liggen de inschakelstroomimpulsen in het µs-bereik, die het duizendvoudige van de nominale stroom of nog meer kunnen zijn. Bij een meting in ons door het VDE erkende testlaboratorium werd in een bijzonder ongunstig geval een inschakelstroom vastgesteld van 19 A bij een 1,8 W LED-lamp – het 1706-voudige van de nominale stroom!
Denk om het afstapje!
Uitschakelwaarschuwing vooraf.
Hier moet ook worden gewezen op problemen met de uitschakelwaarschuwing vooraf (dubbel knipperen o.a. volgens DIN 18015-2): het knipperen is niet betrouwbaar zichtbaar, omdat het uitschakelen van de voorschakelelektronica resp. de condensatoren van de LED’s werd opgeslagen. Het meervoudige schakelen belast bovendien de gebruiksduur van het apparaat.
LED-lampen veilig schakelen:
Met het juiste contact op het juiste tijdstip
Twee contacten voor alle schakelingen:
wolfraam voorloopcontact.
Hoge stromen vereisen speciale contacten. Theben gebruikt naast zilvertinoxide (AgSnO2) een combinatie van twee contacten, die na elkaar sluiten: het wolfraam-voorloopcontact. Het voorloopcontact bestaat uit hoogohmig en zeer bestendig wolfraam. Het vangt de inschakelstroom op en beperkt deze tegelijkertijd. Het laagohmige hoofdcontact wordt daardoor niet door inschakelpieken belast. Theben past deze relais toe bij de digitale schakelklokken TR 609 top2 S en SELEKTA 174 top3 en bij de Performance-bewegingsmelders theLuxa P en de aanwezigheidsmelder theRonda P.
Schakelen op het punt nauwkeurig:
Nuldoorgangsschakeling.
Schakelapparaten die voor C-Last zijn ontworpen, kunnen de inschakelstromen meestal beter aan. Theben kiest daarbij voor bijzondere efficiënte oplossingen, zoals een zogenaamde nuldoorgangsschakeling. Deze berekent de nuldoorgang van de sinuskromme van de wisselspanning. Op dat moment is de inschakelstroom bij het schakelen minimaal. Dat ontziet het relaiscontact en verlengt zijn levensduur ook bij nominaal hoge schakellasten. Bijna alle apparaten uit de top2/top3-serie, de bewegingsmelders theLuxa S en de aanwezigheidsmelder PlanoCentro zijn daarmee uitgerust.
Milieubewust en veilig schakelen:
cadmiumvrije contacten.
Lange tijd gold cadmiumoxide als het ideale contactmateriaal voor hoge inschakelstromen. Inmiddels is het volgens de RoHS-Richtlijn verboden – waarbij uitzonderingen gelden voor elektrische schakelcontacten. Theben is desondanks al bij de millenniumwisseling op milieuvriendelijke AgSnO2-materialen overgeschakeld. Deze hebben vergelijkbaar goede, gedeeltelijk zelfs betere contact- en schakeleigenschappen, zoals hogere afbrandweerstand, verhoogde slijtageweerstand en duidelijk minder neiging tot materiaalverplaatsing bij gelijkstroom.
LED-compatibele schakeloplossingen van Theben
Schakelklokken en Trapverlichting-tijdschakelaar
Naar de producten