OKTO-impulsrelais van Theben: licht eenvoudig, efficiënt en voordelig schakelen

Impulsrelais zoals de Theben OKTO zijn elektromechanische of elektronische apparaten voor een eenvoudige en energiebesparende lichtregeling.

Wat is een impulsrelaisimpulsrelais?

Impulsrelaiszoals de Theben OKTO zijn elektromechanische of elektronische apparaten waarmee verlichting eenvoudig en energiebesparend kan worden geregeld. Impulsrelais worden toegepast als in een elektrische installatie meerdere schakelpunten dezelfde verbruiker moeten schakelen. Typische toepassingsgebieden van impulsrelaiszijn onder meer gangen in particuliere woningen en openbare gebouwen, hallen in hotels en huizen of gangen in bedrijfsgebouwen. Normaal gesproken zijn hierbij alle ingangen van toetsen voorzien. Daarmee kan het licht op alle punten worden in- en uitgeschakeld.

Hal van slaapzaal
Appartementencomplex

Hoe werkt een impulsrelais?

Met een impulsrelaiszoals de Theben OKTO kan elektrische stroom vanaf een willekeurige afstand worden in- of uitgeschakeld. De schakeltoestand van de schakelaar verandert als gevolg van een elektrische impuls. Die schakelt het apparaat terug naar de vorige stand en houdt het daar mechanisch vast tot aan de volgende controle-impuls. Zo kunnen via slechts één impulsrelais met meerdere toetsen dezelfde verbruikers worden aangestuurd.

impulsrelais staan bekend als een eenvoudig, montagevriendelijk en voordelig alternatief ten opzichte van aan-/uit-, wissel- en kruisschakelaars. Impulsrelaiszijn vaak eenvoudiger en voordeliger bedraad. De bedrading komt overeen met die van trappenhuisautomaat. De stroom voor de verbruiker wordt via slechts één potentiaalvrij schakelcontact toegevoerd en niet via alle lichtschakelaars. Dat leidt tot een aanzienlijk lagere storingsgevoeligheid. Als een toets uitvalt, kan de verbruiker via de resterende toetsen worden geschakeld.

Een voorbeeld: u wilt in een lange gang op meerdere punten de verlichting in- en uitschakelen. Hier is een kruisschakeling met meerdere wisselschakelaars en kruisschakelaars mogelijk. Die moet echter op een complexe manier met vier draden per kruisschakelaar worden bedraad. Impulsrelaiszoals de Theben OKTO vereenvoudigen de montage daarentegen aanzienlijk. Per toets zijn slechts twee draden nodig. Bovendien kunnen bestaande schakelingen eenvoudig en snel met extra toetsen worden uitgebreid.

 

Wat is het verschil tussen een OKTO en een Eltako?

OKTO is een productnaam van Theben AG. Eltako staat voor Eltako GmbH, dat ook impulsschakelaars verkoopt. Vanwege de lange bedrijfs- en productgeschiedenis worden impulsschakelaars vaak "Eltako" genoemd. Trappenhuisschakelklokken worden ook vaak "ELPA" genoemd. Deze productnaam van Theben AG bestaat al sinds de jaren 30.

 

Zijn er verschillen tussen een impulsrelaisen een stroomstootrelais?

Nee. Een elektromechanisch of elektronisch impulsrelais zoals de Theben OKTO wordt ook wel stroomstootrelais, impulsschakelaar of stappenschakelaar genoemd. Ondanks deze verschillende benamingen blijven het werkingsprincipe en de toepassing gelijk.

 

Welke impulsrelais bestaan er?

Impulsrelais zoals de Theben OKTO zijn beschikbaar in elektromechanische en elektronische uitvoeringen. De apparaten worden op DIN-rails of draagrails gemonteerd. Ze zijn geschikt voor een maximale schakelstroom van 16 A.

OKTO S

Elektromechanische impulsrelais: elektromechanische impulsrelais zoals de Theben OKTO S veranderen de schakeltoestand bij elke bediening. Die blijft behouden totdat er weer wordt geschakeld. De apparaten zijn geschikt voor een stuurspanning van 230 V AC. Bij een spanningsuitval houdt de bistabiele functie de laatste schakelstand mechanisch vast tot aan de volgende stroomimpuls. Op die manier worden het verliesvermogen en het stroomverbruik effectief gereduceerd. Bij de elektromechanische impulsrelais Theben OKTO S is geen sprake van stand-byverbruik. Met de geïntegreerde handschakelaar kan het apparaat handmatig worden in- en uitgeschakeld.

OKTO ES

Elektronische impulsrelais: elektronische impulsrelais zoals de Theben OKTO ES genereren een zeer laag stand-byverbruik van 0,3 Watt. Impulsrelais Theben OKTO ES kunnen met een stuurspanning 230 V AC of een universele stuuringang met 8 V tot 230 V worden gebruikt. De geïntegreerde nuldoorgangsschakeling ontziet het relaiscontact en verlengt de levensduur van de lamp. De OKTO impulsrelais ES 12-230 en ES 12-UC kunnen met verlichte toetsen tot een belasting van maximaal 100 mA worden gebruikt. Na een spanningsuitval wordt de laatste schakeltoestand automatisch hersteld.

Hoe stil zijn elektronische impulsrelais?

ICON Akustik OKTO Elektronische impulsrelais zoals de Theben OKTO ES functioneren zeer stil, bijna geluidloos. Ze zijn geschikt voor toepassingen in openbare gebouwen en hotels alsmede in particuliere woningen. Elektromechanische impulsrelais zoals de Theben OKTO S genereren een hoorbare klik als er op een toets wordt gedrukt. Ze zijn ook geschikt voor toepassingen in omgevingen die minder gevoelig zijn voor geluid. Bijvoorbeeld in hallen en gangen van bedrijfsgebouwen.

Welke toetsen kunnen met impulsrelais worden gebruikt?

ICON toetsen OKTO Impulsrelais kunnen alleen met toetsen en niet met schakelaars worden gebruikt. In principe kunnen alle soorten toetsen worden aangesloten. De belastbaarheid van de contacten moet geschikt zijn voor de stuurspanning van de ingebouwde impulsrelais (230 V AC of 8 V tot 230 V bij universele impulsrelais).

Elektronische impulsrelais en LED

Ideaal voor LED

Elektronische impulsrelais Theben OKTO ES maken hoge schakelbelastingen van max. 600 W mogelijk. Daarmee zijn ze perfect geschikt voor gebruik met LED-lampen. Hoe dat werkt, wordt in het volgende voorbeeld toegelicht:

In de hallen van een groot gebouw worden gloeilampen door LED-retrofitlampen vervangen. Plotseling vallen de ingebouwde impulsrelais uit. De oorzaak is te vinden in verbrande of gelaste contacten. De apparaten worden overbelast. Ondanks een duidelijk gereduceerd nominaal vermogen van de elektrische installatie.

Inschakelstromen bieden de uitkomst. Gebruikelijke gloeilampen veroorzaken inschakelstromen van het tienvoudige van de nominale stroom. LED-lampen met een capacitieve karakteristiek genereren daarentegen inschakelstroomimpulsen in het μs-bereik. Deze kunnen het 1000-voudige van de nominale stroom en meer bedragen. In het door VDE geautoriseerde onderzoekslab van Theben werd ooit een inschakelstroom van 19 A bij een LED-lamp van 1,8 W gemeten. Het 1.706-voudige van de nominale stroom!

Stroomstootrelais die geschikt zijn voor C-last kunnen beter met extreme inschakelstromen omgaan. Impulsrelais Theben OKTO ES bieden een nuldoorgangsschakeling. Deze berekent de nuldoorgang van de sinuskromme van de wisselspanning. Op dat moment is de inschakelstroom bij het schakelen minimaal. Dat ontziet het relaiscontact en verlengt de levensduur ervan bij hoge schakelbelastingen.

Conclusie: impulsrelais zijn een zinvolle oplossing om verbruikers via meerdere toetsen in en uit te schakelen. Bijvoorbeeld voor de efficiënte lichtregeling in gangen of corridors. Elektromechanische impulsrelais zoals de Theben OKTO S zijn de eenvoudige en robuuste oplossing zonder stand-byverbruik. Elektronische impulsrelais zoals de Theben OKTO ES zijn dankzij hoge schakelbelastingen van max. 600 W perfect voor gebruik in combinatie met LED-lampen.

 

Technische specificaties Theben OKTO:

  OKTO ES12-230 OKTO ES12-UC OKTO S12-230 OKTO S22-23
Artikel-Nr. 3120130 3120131 3120120 3120122
Type Elektronisch Elektronisch Elektromechanisch Elektromechanisch
Aantal contacten als maakcontact 1 1 1 2
Stuurspanning  230 V AC von 8 V bis 230 V   230 V AC  230 V AC
Voedingsspanning/frequentie  230 V/ 50-60 Hz  230 V/ 50-60 Hz  230 V/ 50 Hz  230 V/ 50 Hz
Max. schakelstroom (cos φ = 1)  16 A  16 A  16 A  16 A
Max. gloeilamplast  2600 W  2600 W  1800 W  1800 W
Max. tl-lamplast  2600 VA  2600 VA  700 VA  700 VA
Nuldoorgangsschakeling  ✓  ✓  -  -
LED-schakellast (> 2 W)  600 W  600 W  200 W  200 (400) W
Max. glimlampstroom  100 mA  100 mA  3 mA  3 mA
Handbediening mogelijk  -  -  ✓  ✓
Potentiaalvrij/veilige laagspanning (SELV)  -  ✓  ✓  ✓
Alpolige uitschakeling N en L  -  -  -  ✓
Stand-by-vermogen  0,3 W  0,3 W  0,0 W  0,0 W